معرفی کتاب «مقدمه‌ای بر معاهدات مالیات مضاعف در حقوق بین‌الملل»
ترجمه و تألیف: دکتر جلال‌الدین شیرژیان
دیباچه: دکتر مهدی پیری - دکتر میرمحسن طاهری‌تاری
درباره کتاب، با قلم دکتر طاهری‌تاری
«معرفی کتابی نو درباره‌ی حقوق بین الملل مالیاتی»
ادبیات حقوق بین الملل مالیاتی در ایران، بسیار ناچیز و حتا می توان گفت ناشناخته می باشد. در حالی که، نیاز روز شرایط کنونی جهانی شدن اقتصاد به شمار می‌آید.
با توجه به روند کنونی رو به فزونی جهانی شدن اقتصاد و گسترش روابط بین‌المللی اقتصادی و بازرگانی، پولی و بانکی و حتا گمرکی و بیمه‌ای و معاهدات منطقه‌ای و جهانی امروزه آزادی عمل دولت‌ها در زمینه‌ی سیاست مالیاتی در پی اقدامات دیگر دولت‌ها و کنشگران بین‌المللی با محدودیت‌هایی روبرو می‌شود. یکی از این محدودیت‌های مالیاتی در واقع تعهدات بین‌المللی مالیاتی دولت‌هاست که بیش‌تر در نتیجه‌ی انعقاد موافقتنامههای جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف از سده ی ۱۹ میلادی به این سو و به ویژه در روزگار فعالیت "جامعه‌ی ملل" پس از جنگ نخست جهانی و "سازمان ملل متحد" و "سازمان همکاری و توسعه اقتصادی" و دیگر سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی در پس از جنگ دوم جهانی تا به امروز میان دولت‌ها بسته شد، شمار آنها نزدیک به ۴ هزار معاهده بین‌المللی مالیاتی می‌رسد. به همین دلیل می‌توان گفت که هرچند، کشورها حق بر حاکمیت مالیاتی و قانونگذاری مالیاتی داخلی را دارند. اما، گونه‌ای همگرایی بین‌المللی مالیاتی میان کشورهای جهان به ویژه کشورهای توسعه یافته درخور مشاهده هست.
در شهریور ۱۴۰۴ کتاب ارزش‌مندی درباره‌ی یکی از موضوعات مهم و کاربردی در حقوق بین‌الملل مالیاتی از سوی انتشارات "موسسه‌ی پژوهش های حقوقی شهر دانش" روانه‌ی بازار کتاب شده است.
کتاب پیش رو که به نام "معاهدات مالیات مضاعف در حقوق بین‌الملل" توسط آقای دکتر "جلال الدین شیرژیان" برگردان پارسی و نوشته شده است، می‌تواند آغازگر پر کردن بخشی از تهی‌گاه ادبیات حقوق بین‌الملل مالیاتی در ایران باشد. چرا که، در این زمینه، ادبیات حقوق بین‌الملل مالیاتی در ایران بسیار اندک می‌باشد.
نوشتار ارزشمند آقای دکتر شیرژیان در ۵ فصل چینش شده است. هر فصل نیز دیباچه‌ی آغاز و یک نتیجه‌گیری و برآیند با توجه به موضوع و مطالب ویژه آن را در پایان دارا می‌باشد.
آنچه که مایه‌ی برتری کتاب پیش رو در ادبیات حقوق مالیاتی ایران می‌شود نخست به موضوع آن یعنی معاهدات جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف در حقوق بین‌الملل مالیاتی برمی‌گردد که در دانشکده‌های حقوق، اقتصاد، حسابداری و مدیریت مالی در ایران بسیار نو به شمار می‌آید.
از سوی دیگر با توجه به دشواری کار نویسنده در برگردانیدن تخصصی حقوقی و مالیاتی یاری نامه‌های علمی و نبود یاری‌نامه‌های علمی کافی به زبان پارسی درباره‌ی حقوق بین‌الملل مالیاتی و جنبه‌های بین‌المللی مالیات و جایگاه معاهدات جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف در ادبیات اقتصادی، حقوقی، حسابداری و حسابرسی و مدیریت مالی و مالیاتی ویژگی دوم این کتاب به شمار می‌آید.
ویژگی سوم این کتاب در فشرده نویسی آن است. نویسنده کتاب با اینکه در زمینه‌ی موضوعی نو در ادبیات حقوق مالیاتی ایران قلم فرسایی کرده است، کوشیده تا از افزونه گویی و شرح و تفسیرهای بلند - بالا نسبت به موضوعات و ریزبندهای سرفصل‌های اصلی کتاب خودداری کند و در اندازه‌ای که مخاطب را با مفاهیم بنیادین موافقتنامههای جلوگیری از مالیات مضاعف آشنا سازد بسنده کرده است.
با این حال، در این نوشتار به خواننده می‌آموزاند که در جایگاه یک مودی مالیاتی، مشاور، کارشناس رسمی مالیاتی، وکیل مالیاتی، ممیز، دادرس و سیاست‌گذار و قانون‌گذار مالیاتی، چگونه از الگوهای جهان‌روای موافقتنامههای جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف و الگوی تک‌روا و ویژه‌ی مالیات مضاعف دولت امریکا بهره‌برداری کند و در روابط بین‌المللی مالیاتی، بازرگانی بین المللی و سرمایه‌گذاری‌های خارجی از حیث عدم شمول مالیات مضاعف قرار گرفتن ذی‌نفعان این گونه معاهدات بین‌المللی مالیاتی دوجانبه و یا منطقه‌ای و بین المللی بتواند امتیاز کافی را ببرد. از این‌رو، شرط لازم بهره‌برداری خوب از مطالب این کتاب، داشتن یک اندازه‌ی نسبی آگاهی و دانش از نظام حقوق مالیاتی درآمد و دارایی ایران می‌باشد وگرنه مطالب این کتاب برای خواننده‌ی مبتدی سنگین و سخت جلوه خواهد کرد.
ویژگی چهارم این کتاب این است که دو فصل جداگانه را از دیدگاه حقوق بین‌الملل مالیاتی به شناساندن تخصصی به ذی‌نفعان و مخاطبان کتاب بابت چگونگی حل اختلافات مالیات مضاعف ویژه کرده است که موضوع بسیار مهم تخصصی و کاربردی از دیدگاه حقوقی و مالیاتی و همچنین چالش برانگیز در حقوق بین‌الملل مالیاتی و در اختلافات، داوری‌ها، دادرسی‌ها و دعاوی بین‌المللی مالیاتی و روابط بین‌المللی مالیاتی میان دولت‌ها، مودیان مالیاتی، وکلا و مشاوران رسمی و حسابداران و حسابرسان مالیاتی به شمار می‌آید.
نویسنده کتاب در بخش مربوط به این‌گونه معاهدات بین‌المللی مالیاتی تنها به بحث‌های نظری بسنده نکرده است. بلکه، از نظریات تفسیری سازمان‌های بین‌المللی اقتصادی و جهانی مانند سازمان همکاری و توسعه اقتصادی و سازمان ملل متحد نیز بهره‌گیری کرده است. این بخش از نوشتار آقای دکتر شیرژیان در ادبیات حقوق مالیاتی ایران بسیار نو و کاربردی برای سازمان امور مالیاتی کشور، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت امور خارجه، وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتاق‌های بازرگانی، صنایع و معادن و وکلای مالیاتی دعاوی بین المللی مالیاتی و مالیات‌های بین‌المللی و همچنین برای مودیان مالیاتی و حسابداران و حسابرسان مالیاتی می‌باشد.
نکته‌ای که نباید فراموش شود این است که خواننده‌ی گرامی و مخاطبان این کتاب باید توجه داشته باشند که این کتاب تنها نمایی فشرده و کوچک از مباحث گسترده حقوق بین‌الملل مالیاتی و تنها در بخش معاهدات بین المللی بیش‌تر دوجانبه در زمینه‌ی جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف می‌باشد و همه آنچه که باید از حقوق بین الملل مالیاتی، حقوق مالیاتی بین المللی و جنبه‌های بین‌المللی مالیات را بدانیم در بر نمی‌گیرد. با این حال، کتاب ارزشمند یاد شده، افزون بر اینکه نخستن کتاب درباره‌ی حقوق بین الملل مالیاتی در ایران به شمار می اید، جنبه‌ی آموزشی برای دوستداران مباحث حقوق مالیاتی، اقتصاد مالیات، حسابداری و حسابرسی مالیاتی دارد؛ می‌تواند برای وکلای مالیاتی، مشاوران و کارشناسان رسمی مالیاتی، حسابداران، حسابرسان و ماموران مالیاتی و مجموعه‌ی دستگاه مالیات ستانی دولت ایران به ویژه سازمان امور مالیاتی کشور برای بهره برداری در دیپلماسی مالیاتی و روابط بین‌المللی مالیاتی به خوبی به‌کار آید. از این‌رو، این خردینه شاگرد حقوقی مالیاتی که بیش از سی سال است در زمینه‌ی حقوق مالیاتی شاگردی می کنم و یکی از ریزبندها و موضوعات تندریس بنده در دانشگاه علامه طباطبایی در درس حقوق مالیاتی، حقوق بین‌الملل مالیاتی و موافقتنامههای جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف می باشد، همراه با سپاس‌گزاری از آقای دکتر شیر ژیان بابت زحمت برگردان پارسی و تالیف کتابی درباره‌ی موافقتنامههای جلوگیری از دریافت مالیات مضاعف در حقوق بین‌الملل مالیاتی، خواندن کتاب یاد شده را پیشنهاد می‌نمایم.
میرمحسن طاهری تاری - مدرس و پژوهشگر حقوق مالیاتی - شهریور ۱۴۰۴
انتشارات شهردانش